img_0049

Karkonosze

Karkonosze ciągną się od Przełęczy Szklarskiej na zachodzie do Przełęczy Okraj na wschodzie. Ich długość osiąga ok. 36 km. Przełęcz Karkonoska dzieli Karkonosze na wyższą część wschodnią ze Śnieżką (1603 m n.p.m.) oraz niższą część zachodnią z Wielkim Szyszakiem (1509 m n.p.m.). Od północy Karkonosze sąsiadują z Kotliną Jeleniogórską i Rudawami Janowickimi, a od południa, już na terenie Czech z Pogórzem Karkonoskim.

Około 300 milionów lat temu, w okresie geologicznym zwanym karbonem, gorąca magma wdarła się z wnętrza Ziemi w otaczające skały, a następnie powoli zastygała, tworząc skałę granitową. Proces ten mógł trwać nawet około 45 milionów lat. Wszystko to działo się na głębokości 8-10 km przede wszystkim pod wpływem wysokiego ciśnienia i temperatury.

Gorąca magma wciskając się w te stare góry, pod ich wpływem zmieniła znajdujące się w jej otoczeniu serie skalne, tworząc skały przeobrażone zwane metamorficznymi. Skały występujące bezpośrednio na kontakcie z magmą zamienione zostały w tzw. hornfelsy.


pic00007

Hornfelsy należą do skał wyjątkowo twardych i odpornych na wietrzenie. W Polsce występują one na Dolnym Śląsku w rejonie Strzegomia, Strzelina, w Górach Izerskich, Karkonoszach, Rudawach Janowickich, Górach Bardzkich. Najbardziej znanym miejscem występowania hornfelsu w Polsce jest Śnieżka- 1602 m. n.p.m.


Powstały one na Śnieżce, gdy gorąca granitowa magma podgrzała otaczające skały do temperatury przekraczającej 600°C. To oddziaływanie spowodowało ich przemianę. Obecnie tworzą one charakterystyczną piramidę, a jej pokryte rumowiskiem skalnym zbocza wznoszą się około 200 m ponad sąsiednie partie grzbietowe Równi pod Śnieżką i Czarnego Grzbietu.

Taki hornfelsowy szczyt, który góruje nad pozostałym obszarem zbudowanym ze znacznie mniej odporniejszych na wietrzenie skał (granitów i łupków), nazywamy twardzielem. Śnieżkę do Takim hornfelsowym twardzielem jest Śnieżka, która swój kształt i wysokość zawdzięcza temu, że hornfelsy są bardzo odporne na wietrzenie.

pic00010

Hornfels to drobnoziarnistaskała metamorficzna kontaktowa utworzona pod wpływem termicznego oddziaływania magmy na osłonę w warunkach facji hornfelsowej. Nazwa jej pochodzi z języka niemieckiego i oznacza skałę rogową, stąd w języku polskim często hornfels nazywany jest rogowcem.
Składa się on z plagioklazów, biotytu, chlorytu, amfiboli, kordierytu, andaluzytu.  Może też zawierać: serycyt, spinele, magnetyt, korund, granatpiroksen, jednakże głównymi składnikami są - kwarc, łyszczyki i skalenie. W gospodarce stosowany jest jako tłuczeń drogowy.

Hornfelsy występują w Karpaczu nie tylko na szczycie Śnieżki, ale również w samym centrum miasta. Przy ulicy Obrońców Pokoju znajduje się pozostałość po małym kamieniołomie powstałym podczas budowy na początku XX drogi, która łączyła Karpacz z Wilczą Porębą. W wyniku prowadzonych prac budowlanych odsłonięto fragment kry hornfelsowej i można tutaj, na miejscu bez konieczności wspinania się na najwyższą górę Sudetów, zobaczyć jak wygląda jedna z najtwardszych skał występujących w Polsce.